بای پپ

دستگاه بای پپ چیست؟

یکی از مهم ترین تجهیزات پزشکی کمک تنفسی که از مشتقات دستگاه ونتیلاتور است دستگاه بای پپ نام دارد که برای کمک به بهبود بسیاری از بیماری های تنفسی از جمله آپنه خواب مورد استفاده قرار می گیرد. آپنه شرایطی است که در آن، تنفس بیمار در طول خواب قطع می شود. با افزایش تعداد دفعات آپنه مشکل اکسیژن رسانی به مغز و سایر بافت ها رخ می دهد و بیمار را با خطر انواع بیماری های قلبی و عروقی رو به رو می کند. علاوه بر این، در اثر آپنه، بیمار در طول روز هوشیاری پایین و خستگی زیادی را تجربه خواهد کرد. دستگاه بای پپ هوای دارای فشار مناسب برای دم و بازدم بیمار را تامین می کند و در مواردی استفاده می شود که بیمار به دلیل مشکلات تنفسی قادر به انجام دم و بازدم نباشد. در واقع فشار در این دستگاه در دو سطح مختلف برای دم و بازدم تنظیم می شود که حالت بیشتر برای دم و حالت کمتر برای بازدم است.

عملکرد بای پپ:

برای استفاده از بای پپ لازم است از بیمار مبتلا به آپنه تست خواب گرفته شود تا تعداد و شدت آپنه مشخص شود و پزشک متخصص بتواند بر اساس آن، فشار مورد نیاز برای دم و بازدم بیمار را در دستگاه تنظیم نماید. عملکرد دستگاه به این صورت است که هوای محیط را به درون خود می کشد. هوا از فیلترهایی عبور داده می شود که آلودگی و گرد و غبار را از آن حذف می کنند. در صورتی که این فیلترها آلوده باشند یا عملکرد درستی نداشته باشند، ورود هوای آلوده به ریه بیمار می تواند منجر به انواع عفونت تنفسی شود. هوا پس از عبور از فیلترها در کمپرسور دستگاه فشرده شده و به فشار مورد نظر می رسد. پیش از خروج هوا از دستگاه از مرطوب کننده(Humidifier) عبور داده می شود که از خشکی و ناراحتی راه تنفسی بیمار جلوگیری می کند. در مخزن مرطوب کننده باید از آب مقطر استفاده شود. هوای فشرده شده و دارای رطوبت از طریق لوله خرطومی به ماسک روی صورت بیمار انتقال داده می شود.

در بای پپ می توان علاوه بر فشار هوا، نرخ تنفس، زمان تغییر فشار دستگاه، تعداد آپنه و زمان تنفس را نیز وارد کرد. دستگاه باید دارای سیستم های هشدار قوی باشد که در صورت وجود هر مشکل مانند قطع شدن جریان هوا، نشتی ماسک، آلوده بودن فیلترها و هم چنین قطع شدن برق، آلارم دستگاه را فعال کند.

فواید استفاده از دستگاه بای پپ:

با شروع استفاده از دستگاه، بیمار به طور چشمگیری تغییرات بدنی و تنفسی را مشاهده می کند. زیرا با درمان آپنه و قطع تنفس در خواب و هم چنین کمک به درمان سایر بیماری ها، اکسیژن رسانی به مغز و سایر اندام ها بهبود می یابد، بیمار خواب با کیفیت تری را تجربه می کند و هم چنین روحیه وی بهبود داده می شود. علاوه بر این استفاده از بای پپ می تواند موجب موارد زیر شود:

• تبادل بهتر گازها در بدن
• افزایش تمرکز در طول روز
• کاهش فشار خون
• کاهش خروپف
• کاهش ریسک سکته قلبی

کاربردهای بای پپ:

علاوه بر آپنه تنفسی که قبل تر به آن اشاره شد، بای پپ به منظور درمان سایر مشکلات و بیماری های تنفسی حاد نیز مورد استفاده قرار می گیرد که عبارتند از:

• در صورتی که بیمار تحت عمل جراحی سنگین و طولانی مدت قرار گرفته باشد و پس از آن نتواند به راحتی عمل دم و بازدم را انجام دهد از دستگاه بای پپ استفاده می شود.
• پنومونی یا عفونت دستگاه تنفسی تحتانی که به دلیل وجود باکتری ها و ویروس ها رخ می دهد.
• در اثر اضافه وزن بالا ممکن است سندروم هیپوونتیلاسیون(Hypoventilation) رخ دهد که تعداد و عمق تنفس را محدود می کند. در این حالت اکسیژن خون کاهش یافته و در صورتی که با کمک بای پپ درمان نشود نارسایی قلبی رخ می دهد.
• آسم که همراه با تنگی نفس و خس خس ریوی شدید است.
• در اثر نارسایی قلبی یا آسیب بطن چپ قلب، ادم حاد ریوی رخ می دهد که مایعات درون ریه جمع می شوند و دستگاه بای پپ می تواند به درمان این بیماری کمک کند.
• در صورتی که راه های هوایی ریه دچار التهاب شوند انسداد مزمن ریوی(COPD) رخ می دهد که با بای پپ قابل درمان است.

انواع ماسک سی پپ و بای پپ:

به منظور استفاده از دو دستگاه سی پپ و بای پپ نیاز به یک ماسک مخصوص وجود دارد که بر روی صورت بیمار قرار گرفته و با استفاده از لوله خرطومی به دستگاه متصل است. ماسک سی پپ و بای پپ انواع مختلفی دارد که بسته به شرایط بدنی بیمار یا سلیقه وی انتخاب می شود. انواع ماسک به شرح زیر می باشند:

• ماسک تمام صورت یا Full face: این ماسک در مواردی استفاده می شود که بیمار از دهان تنفس می کند. این مدل دهان و بینی را به طور کامل می پوشاند و یک بند نیز دارد که برای فیکس شدن ماسک بر روی پیشانی بسته می شود. البته در صورتی که بیمار در فضای بسته احساس راحتی نداشته باشد یا فوبیای فضای بسته داشته باشد استفاده از این مدل ماسک توصیه نمی شود.
• ماسک نازال یا Nasal: این مدل تنها بینی را پوشش می دهد و در صورت نیاز بیمار می تواند به راحتی صحبت کند یا غذا بخورد.
• ماسک نازال پیلو یا Pillow: در این مدل، بالشتک هایی درون سوراخ های بینی قرار می گیرند. ماسک نازال و نازال پیلو از وارد آمدن فشار به صورت و چشم نیز جلوگیری می کنند.

این ماسک ها باید حتما با تجویز پزشک و در سایز مناسب تهیه شوند. علاوه بر این باید با فرم صورت بیمار سازگار باشند. در غیر این صورت، به صورت بیمار فشار وارد می شود و موجب درد سینوس ها می گردد، یا ممکن است ماسک در قسمت هایی نشتی هوا داشته باشد که باعث می شود بای پپ عملکرد لازم را نداشته باشد. در صورت وجود نشتی ممکن است پوست بیمار حساس شود و دچار قرمزی یا زخم شود. هم چنین جریان هوای خارج شده از ماسک می تواند باعث خشکی و ناراحتی چشم شود.

نحوه تنظیم بای پپ:

همان طور که قبل تر نیز ذکر شد، برای استفاده از بای پپ و سی پپ لازم است از بیمار یک تست خواب گرفته شود. بر اساس این تست، پزشک تعیین می کند که چه فشار هوایی برای دم و بازدم بیمار لازم بوده و باید در دستگاه تنظیم شود. علاوه بر فشار هوا، پارامترهایی مانند نرخ و زمان تنفس، تعداد و زمان آپنه و هم چنین زمان تغییر فشار از دم به بازدم و برعکس در دستگاه تنظیم می شوند. پیش از کار با دستگاه باید از صحت عملکرد مرطوب کننده آن اطمینان حاصل کرد. لوله خرطومی باید به درستی به دستگاه و ماسک متصل شده باشد و عدم نشتی آن باید بررسی شود. پس از چک کردن این پارامترها و اتصال ماسک بیمار، دستگاه روشن می شود. در صورتی که نشتی یا سایر مشکلات رخ دهند، سنسورهای دستگاه آن را تشخیص داده و آلارم مربوطه را فعال می کنند.

خرید بای پپ:

انواع مختلف بای پپ در بازار تجهیزات پزشکی ایران به فروش می رسند. از آن جایی که این دستگاه مستقیما با سیستم تنفسی بیمار در تماس است لازم است هنگام خرید آن به نکات زیر توجه شود:

• دستگاه حتما باید با دستور پزشک خریداری شود و تنظیمات آن توسط پزشک انجام گیرد.
• ماسک و لوله خرطومی دستگاه باید استاندارد و سالم باشند.
• ماسک دستگاه بسته به اندازه و فرم صورت بیمار انتخاب شود.
• صدای دستگاه کمتر از 30 دسی بل باشد برای اطرافیان به خصوص در حین خواب مزاحمتی ایجاد نکند.
• نور صفحه و کیفیت نوشته ها و اعداد آن بالا باشد و افراد مسن هم بتوانند به راحتی آن ها را بخوانند.
• لوله خرطومی دستگاه باید قابلیت چرخش 360 درجه داشته باشد تا بیمار به راحتی در طول خواب حرکت کند و ماسک به صورت وی فشار وارد نکند یا جا به جا نشود.

بهترین برند بای پپ:

انواع بای پپ در برندهای متنوع خارجی و داخلی تولید می شوند. بیماران می توانند بسته به مشکل تنفسی خود و با تجویز پزشک مناسب ترین دستگاه را از میان برندها و مدل های موجود انتخاب نمایند. برند زیست تجهیز سلامت پویا تولید ایران است که دستگاه هایی با کیفیت مشابه برندهای خارجی تولید می نماید. از معتبرترین برندهای خارجی نیز می توان به سفام Sefam تولید فرانسه، میکومی Micomme تولید چین، لوون اشتاین Lowenstein ساخت آلمان و رزمد Resmed تولید آمریکا اشاره کرد.

قیمت دستگاه بای پپ:

با توجه به تنوع برند و مدل که در پاراگراف قبل به آن اشاره شد، بیماران می توانند با توجه به نوع مشکل تنفسی و توانایی مالی خود، مناسب ترین دستگاه را با راهنمایی کارشناسان وبسایت پیشگامان تجارت کاریز انتخاب نمایند. لازم به ذکر است که قیمت های ارائه شده در وبسایت، بر اساس نوسانات ارز و بازار تجهیزات پزشکی به روز رسانی می شود.

مشکلات احتمالی بای پپ چگونه رفع می شوند؟

مشکلات زیر در استفاده از دستگاه بای پپ شایع هستند و لازم است برای برطرف شدن آن ها و به دست آمدن نتیجه درست از استفاده از دستگاه، اقدام شود:

• در صورتی که پوست بیمار در اطراف ماسک دچار قرمزی و خشکی شود می تواند نشان دهنده سفت بودن ماسک یا حساسیت بیمار به آن باشد. بنابراین لازم است ماسک کمی شل تر بسته شده و در صورتی که مشکل برطرف نشد به پزشک مراجعه شود.
• خشکی و سوزش گلو و بینی از مشکلات شایع استفاده از دستگاه هستند و نشان می دهند که مرطوب کننده دستگاه به درستی عمل نمی کند. در این حالت لازم است عملکرد مرطوب کننده و دمای آن بررسی شود.
• در صورتی که ماسک سایز مناسبی نداشته باشد یا به خوبی با صورت بیمار هماهنگ نشده باشد احتمال نشتی هوا از آن وجود دارد که می تواند موجب سوزش و خشکی چشم شود.
• اگر در دستگاه Error مشاهده شود نباید بیمار یا اطرافیان وی برای برطرف کردن آن اقدام کنند زیرا ممکن است تنظیمات دستگاه به هم بریزد. در این حالت لازم است با شرکتی که دستگاه از آن خریداری شده یا مرکز خدمات پس از فروش آن تماس حاصل شود.
• در صورتی که هوای ورودی به ریه بیمار گرم باشد می تواند نشان دهنده آلودگی فیلترهای دستگاه یا قرار گرفتن بای پپ در کنار یک منبع گرمایشی باشد.
• اگر بیمار احساس درد در بینی، سینوس ها و گوش ها داشته باشد یا دچار آبریزش بینی شود، نشان دهنده مناسب نبودن فشار هوای تنظیم شده است و لازم است با پزشک مشورت شود.
• در صورتی که در لوله خرطومی یا ماسک بیمار آب مشاهده شود لازم است شدت و دمای مرطوب کننده کاهش داده و دمای اتاق افزایش داده شود.

نگه داری و استفاده از دستگاه بای پپ:

به منظور استفاده صحیح از دستگاه و نگه داری مناسب آن لازم است نکات زیر رعایت شود:

• اگر هنگام استفاده از دستگاه صدای غیر معمول تولید شود باید دستگاه خاموش شود و با مرکز خدمات پس از فروش تماس گرفته شود.
• دستگاه باید تنها با تجویز پزشک خریداری و استفاده شود.
• ماسک بای پپ باید متناسب با فرم و اندازه صورت بیمار خریداری شود.
• هنگام استفاده نباید دستگاه کج یا وارونه شود زیرا آب مرطوب کننده وارد موتور دستگاه شده و به آن آسیب وارد می کند.
• پیش از حمل دستگاه باید آب مرطوب کننده خالی شود.
• برای تمیز کردن دستگاه باید آن را از برق جدا نمود.
• دستگاه باید هنگام استفاده بر روی سطح صاف و هموار قرار بگیرد.
• دمای اتاقی که بای پپ در آن استفاده می شود نباید بیشتر از 35 درجه باشد.
• تمیز کردن فیلترها به سلامتی تنفسی بیمار و هم چنین عمر طولانی دستگاه کمک می کند. بنابراین لازم است فیلترهای آن هفته ای یک مرتبه شسته شده و پس از خشک شدن در دستگاه قرار داده شوند.
• ماسک دستگاه باید هر روز یا یک روز در میان تمیز شود.
• لوله خرطومی بای پپ را باید هفته یک مرتبه با آب گرم و مایع شوینده تمیز نمود.