ونتیلاتور
دستگاه ونتیلاتور چیست؟
در شرایطی که بیماران تنفسی به دلایل مختلف قادر به انجام عمل تنفس نباشند لازم است از دستگاه تهویه مصنوعی یا تنفس مصنوعی که به آن ونتیلاتور گفته می شود در بخش مراقبت های ویژه یا در منزل استفاده شود. عدم توانایی تنفس به دلایل مختلفی رخ می دهد. به طور مثال اگر بیمار تحت عمل قلب باز قرار گرفته باشد، لازم است 6 تا 24 ساعت پس از جراحی به ونتیلاتور متصل باشد تا از کاهش شدید اکسیژن خون یا هیپوکسمی وی جلوگیری شود. هم چنین اگر بیمار به هیپوکسمی مبتلا شده باشد و نتوان شرایط وی را با اکسیژن ساز یا کپسول اکسیژن بهبود بخشید، لازم است از ونتیلاتور استفاده شود. بیماری های حاد تنفسی مانند آپنه، ویروس کرونا و آنفولانزا و یا عفونت های ریوی می توانند قدرت تنفس کامل را از بیمار بگیرند و وی را نیازمند دستگاه تنفس مصنوعی کنند. در نهایت، بیماری هایی مانند گیلن باره و میاستنی گراو یا شکستن دنده ها موجب فلج شدن عضلات تنفسی می شود و نیاز به استفاده از ونتیلاتور را ایجاد می کند.
عملکرد ونتیلاتور:
پزشک با مشاهده علائم خاصی در بیمار متوجه می شود که نیاز به دستگاه ونتیلاتور وجود دارد. به طور مثال بیمار پریشان حال شده و تنفس وی سریع و زیاد می شود تا اکسیژن رسانی به بدن انجام شود، به طوری که تعداد تنفس در دقیقه از 15 بار که نرمال است به 28 بار در دقیقه می رسد. در این شرایط، لازم است بیمار به ونتیلاتور متصل شود. این دستگاه هوا را با اکسیژن کافی ترکیب می کند و از طریق یک لوله که در دهان یا بینی بیمار قرار می گیرد انتقال هوا را انجام داده و دی اکسید کربن را خارج می کند. میزان اکسیژن مورد نیاز بیمار و فشار هوا برای دم و بازدم در تنظیمات دستگاه وارد می شود. سرعت و حجم تنفس نیز مشخص شده و عملکرد دستگاه بر اساس آن انجام می گیرد. در برخی موارد ممکن است بیمار بیشتر از چند هفته به دستگاه متصل باشد که در این صورت به جای لوله دهان یا بینی، باید یک لوله از طریق سوراخ روی گلو، مستقیما وارد نای شود.
لازم به ذکر است که ونتیلاتور در کنار درمان های دارویی مورد استفاده قرار می گیرد و یک درمان کمکی است و کادر درمان تلاش خود را می کنند تا بیمار هر چه سریع تر از این دستگاه جدا شود. بنابراین استفاده از ونتیلاتور به تنهایی موجب درمان بیمار نمی شود و لازم است برای بهبود عامل بیماری، از روش های درمانی مختلف مانند دارو کمک گرفته شود.
انواع ونتیلاتور:
ونتیلاتورها به طور کل در سه دسته زیر تقسیم بندی می شوند:
- ونتیلاتورهای ثابت و پرتابل: این دو دستگاه برای بزرگسالان به کار می روند. در صورتی که دستگاه در بخش مراقبت های ویژه، اتاق عمل یا در منزل به کار گرفته شود از نوع ثابت آن کمک گرفته می شود. این دستگاه نسبتا بزرگ و سنگین است و به راحتی جا به جا نمی شود. اما ونتیلاتورهای پرتابل کوچک و سبک وزن هستند و به راحتی جا به جا می شوند بنابراین می توان از آن ها در آمبولانس و حتی در منزل هم استفاده کرد. ونتیلاتور پرتابل قابلیت کار با باتری نیز دارد و در شرایطی که دسترسی به برق شهری وجود نداشته باشد به راحتی برای چند ساعت مورد استفاده قرار می گیرد.
- ونتیلاتور اطفال و نوزادان: در بخش مراقبت های ویژه اطفال و نوزادان یا در آمبولانس از این دستگاه استفاده می شود که مانند ونتیلاتور پرتابل بزرگسالان سبک و کوچک است و به تنفس نوزاد یا کودک کمک می کند.
- مشتقات ونتیلاتور: دو دستگاه کمک تنفسی پر کاربرد که از مشتقات ونتیلاتور هستند، سی پپ و بای پپ نامیده می شوند که در درمان بیماری های مختلف مانند آپنه خواب، عفونت های ریوی و سایر مشکلات تنفسی به کار می روند و عمل دم یا دم و بازدم را برای بیمار انجام می دهند. این دستگاه ها اکسیژن رسانی نمی کنند و تنها هوای دارای فشار مناسب را با استفاده از ماسک سی پپ و بای پپ به سیستم تنفسی بیمار وارد می نمایند.
ونتیلاتور از چه بخش هایی تشکیل شده است؟
ونتیلاتورهای پرتابل به راحتی قابل حمل هستند و وزن زیادی ندارند، اما در کنار ونتیلاتور ثابت از یک ترالی مخصوص استفاده می شود که دستگاه توسط آن در بخش های مختلف بیمارستان جا به جا شده و ماسک و لوله های دستگاه نیز بر روی این ترالی قرار داده می شود. علاوه بر این در کنار دستگاه ممکن است از یک نبولایزر نیز استفاده شود تا داروهای استنشاقی بیمار هم زمان با هوا، وارد ریه ها شوند. دستگاه از بخش های زیر تشکیل شده است:
- صفحه نمایش به منظور نشان دادن اطلاعات و تنظیمات
- کمپرسور فشرده کننده هوا
- میکسر برای ترکیب کردن هوای فشرده و اکسیژن
- هوایی که همراه با اکسیژن وارد ریه بیمار می شود لازم است کمی گرم و مرطوب باشد تا از خشک شدن راه تنفسی جلوگیری شده و بیمار حس بهتری داشته باشد. به این منظور در دستگاه یک مرطوب کننده قرار داده می شود.
ونتیلاتور چه پارامترهایی را نشان می دهد؟
- میزان اکسیژنی که در دم به بیمار می رسد یا FIO2
- Rate تنفس انجام شده در هر دقیقه توسط ونتیلاتور.
- فشار اوج دمی که بالاترین فشار ورودی به ریه در حالت دم است که PIP یا Peak Inspiratory Pressure نیز نامیده می شود.
- Tidal volume یا حجم جاری که حجم هوای وارد شده به ریه در هر تنفس است.
- زمان دم و بازدم که زمان یک چرخه کامل تنفس است.
- محدودیت که عبارت است از محدود کردن حجم، زمان و فشار تنفس توسط ونتیلاتور.
- حساسیت: این بخش دستگاه که Sensitivity نامیده می شود به تنفس آگاهانه بیمار یا تلاش بیمار برای تنفس کردن حساس است و اگر حس کند که بیمار در تلاش برای تنفس کردن است، تنفس کمکی به وی اعمال می شود.
- ماکزیمم جریان یا Peak flow که جریان هوایی است که در هر تنفس وارد ریه ها می شود.
مدهای دستگاه ونتیلاتور:
- A/C یا Assist/control: در این مد، فشار و حجم تنفس با توجه به تنظیمات نرخ تنفس در دستگاه اعمال می شود.
- CPAP یا Continuous positive airway pressure ventilation: در این مد، بیمار تمامی مراحل تنفس را انجام می دهد و حجم و فشار هوای تکمیل کننده تنفس بیمار در دستگاه تنظیم می شود. در صورت نیاز، دستگاه می تواند فشار مثبت برای بهبود تنفس بیمار را اعمال کند.
- SIMV یا Synchronized intermittent mandatory ventilation: در این مد، دستگاه با تنفس آگاهانه بیمار هماهنگ می شود و در واقع ترکیبی از تنفس بیمار و دستگاه ایجاد می گردد.
- PC یا PCV یا Pressure control ventilation: این مد در A/C و SIMV کاربرد دارد و مقدار مشخصی از فشار اعمل شده هنگام دم است.
- PS یا PSV یا Pressure support ventilation: در مدهای CPAP و SIMV از این حالت استفاده می شود که فشار دم را تنظیم می کند.
- PEEP یا Positive end expiratory pressure: فشار مثبتی که در پایان دم وارد ریه ها می شود تا از بسته شدن ریه جلوگیری کند.
آلارم های دستگاه ونتیلاتور:
وجود سیستم های هشدار و آلارم های ونتیلاتور اهمیت زیادی دارد زیرا کادر درمان را از وجود مشکلات احتمالی آگاه می سازد:
- Battery lost: قطع شدن سیم باتری.
- Low battery: کاهش شارژ باتری به کمتر از 20% که در این حالت لازم است دستگاه سریعا به برق وصل شده و باتری آن شارژ شود.
- Empty battery: کاهش شارژ باتری به کمتر از 5%.
- Mains disconnect: قطع شدن سیم برق دستگاه.
- Connect circuit: اشتباه وصل شدن مدار تنفسی بیمار یا قطع شدن آن.
- Change circuit: انتخاب اشتباه مدار تنفسی بیمار.
- P. Lost: قطع شدن سنسور فشار.
- Low Vti or low Vte: حجم کم دم و بازدم.
- High Vti: حجم زیاد دم.
- Tech [n]: هشدار فنی که نوع آن را n مشخص می کند.
- Turbine: از کار افتادن توربوفن.
- Temp out of range: دمای خیلی بالا یا خیلی پایین باتری داخلی.
نکات مهم در استفاده از ونتیلاتور:
- در کنار دستگاه لازم است از دستگاه ساکشن و آمبوبگ استفاده شود و کسانی که از بیمار نگه داری می کنند نحوه استفاده از آن ها را آموزش دیده باشند.
- تمامی حالت های بیمار مانند صدای تنفس، میزان درد و اضطراب باید به طور منظم چک شود.
- سطح اکسیژن خون بیمار و سایر پارامترهای حیاتی باید مرتب چک شوند.
- برای اتصال لوله دستگاه به بیمار باید از آسیب سایر بافت ها مانند دندان ها جلوگیری شود.
- یکی از موارد شایع در استفاده از ونتیلاتور عفونت ریه بیمار یا پنومونی است. به منظور جلوگیری از آن باید شیب قسمت بالایی تخت بیمار 30 تا 45 درجه باشد، میزان آرام بخش مصرفی بیمار تا حد امکان به مرور کم شود، برای جلوگیری از زخم معده، از داروی مناسب استفاده شود و در نهایت، امکان جدا کردن بیمار از دستگاه مرتب بررسی شود.
خرید ونتیلاتور در بازار تجهیزات پزشکی:
ونتیلاتور یکی از مهم ترین و حساس ترین تجهیزات پزشکی تنفسی است که مدل ها و برندهای مختلف آن در بازار تجهیزات پزشکی ایران عرضه می شود. دستگاه مناسب باید با توجه به گروه سنی که از آن استفاده می کنند، محلی که دستگاه مورد استفاده قرار می گیرد و عملکرد مناسب آن انتخاب شود. سنسورهای دستگاه باید عملکرد دقیقی داشته باشند و بسیار حساس باشند. هم چنین سیستم هشدار دستگاه باید به درستی عمل کند و در شرایط اضطراری، کادر درمان را مطلع نماید. کارشناسان شرکت پیشگامان تجارت کاریز شما را در مشاوره و خرید بهترین و به صرفه ترین دستگاه ونتیلاتور یاری می رسانند.
 
	
